Julebrød av surdeig

Julebrød eller julekake som nokon kallar det må eg alltid ha til julefrukosten og for å gjere det meir magevennleg har eg byrja å bake julebrød av surdeig. Dersom eg skulle velge ein type bakst til jul så hadde det vorte heimebaka julebrød. Eg har brukt ei veldig god oppskrift med gjær i mange år og no har eg bytt ut gjæra med surdeig. Eg bakar som oftast med spelt og gjerne økologisk om eg får tak i det. Ulike typar mjøl og mjøl frå ulike produsentar kan ha ulike bakeeigenskapar. Derfor kan det vere lurt å starte med litt mindre mjøl enn det som står i oppskrifta og heller justere med meir undervegs.

Ingrediensar til to små runde julebrød

3 dl kaldt vatn eller mjølk

50 g (2 ss) surdeigstartar

100 g sukker, eg brukte rårørsukker

2 ts kardemomme

1 ts salt

550 g sikta spelt (pluss litt ekstra til å justere med om det trengst)

125 g romtemperert smør i terningar

125 g rosiner

1 egg til pensling

Legg rosinene i vatn i minst ein halvtime for å gjere dei mjuke og mindre tørre.

Rør surdeigstartaren ut i væska. Ha i kardemomme, salt og sukker. Rør inn mjølet litt etter litt og hald att noko av mjølet om deiga byrjar å verte tørr. Elt inn smøret litt om gongen. Elt deiga i 5-10 minutt. Juster med meir mjøl undervegs om deiga vert for klissete. Ho skal akkurat sleppe bollen. Tøm av vatnet på rosinene og bland dei forsiktig inn i deiga. Dekk til med plast eller eit fuktig klede og la deiga heve i romtemperatur i 8-12 timar alt etter kor varmt det er i rommet. Eg pleier å la deiga stå på kjøkkenbenken over natta.

Del deiga i to og form forsiktig til to runde brød utan å kna eller jobbe med deiga meir enn nødvendig. Sett brøda på ei steikjeplate med bakepapir og dekk til med plast eller eit klede. Etterhev i 1-2 timar.

Varm opp steikjeomnen på 220 grader. Pensle brøda med samanpiska egg. Sett brøda inn nederst i omnen og reduser temperaturen på steikjeomnen til 175 grader. Steik i rundt 50 minutt. Dei skal ha ein litt hul lyd om ein dunkar dei på undersida når dei er ferdige. La dei avkjøle seg skikkeleg på rist før oppskjering.

Alternativ

Julebrødet vert eggefritt om ein droppar å pensle med egg.
Ved å bruke mjølkefritt smør og vatn eller plantebasert mjølk så vert det mjølkefritt.
Speltmjølet kan sjølvsagt bytast ut med kveitemjøl.
Ha i sukat saman med rosinene.
Sukkeret kan bytast ut med vanleg sukker eller kokossukker.
For ein grovare variant kan halvparten av mjølet bytast ut med sammalen fin spelt.
Har du ikkje surdeigstartar kan du bruke 1/2 ts tørrgjær eller ein liten klump fersk gjær. For å få litt syrleg miljø kan ein då ha oppi 1-2 ss eplecidereddik i tillegg.
For raskare bløytlegging av rosinene så kan ein bruke kokande vatn.
Når ein lagar julebrød av surdeig så er det mogeleg å sette deiga i kjøleskapet enten rett etter at ein har sett deiga og ta ut deiga til heving når det måtte passe, eller heve deiga nokre timar og så sette ho i kjøleskapet til det passar å steikje henne. Då er det greitt å vente til deiga har fått minst romtemperatur sidan ho inneheld ein del smør og dermed vert ganske hard i kjøleskapet.